- ζωογεωγραφία
- Κλάδος της ζωολογίας που ασχολείται με την κατανομή των ζώων στην επιφάνεια της Γης και στα νερά. Για τις έρευνές της, η ζ. συνεργάζεται με άλλες επιστήμες, όπως με τη φυσική γεωγραφία (με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το κλίμα, την ωκεανογραφία, την υδρογραφία, τη γεωμορφολογία και τη φυτογεωγραφία), τη βοτανική, την παλαιογεωγραφία, την παλαιοντολογία και την οικολογία, για να εξάγει όλα τα απαραίτητα στοιχεία σχετικά με τη μελέτη της εξάπλωσης των ζωικών ειδών, ανατρέχοντας ακόμα και σε ιστορικά γεγονότα –όπως οι μεγάλες μη περιοδικές μαζικές μεταναστεύσεις– που συνετέλεσαν στην κατανομή της σημερινής πανίδας. Συνήθως εξετάζονται ευρύτατες οικολογικές επικράτειες, όπως της θάλασσας (θαλασσόβια), των γλυκών νερών (λιμνόβια), της χέρσου ή αερόβια (η τελευταία λέγεται και γεώβια από μερικούς επιστήμονες, που χρησιμοποιούν τον όρο αερόβια μόνο για τα ιπτάμενα ζώα). Στο θαλάσσιο περιβάλλον, με το οποίο ασχολείται η θαλασσοβιολογία, αντιπροσωπεύονται όλοι οι τύποι του ζωικού βασιλείου και μερικές αποκλειστικές ομάδες, όπως τα εχινόδερμα, τα κεφαλόποδα και τα χιτωνόζωα. Οι αερόβιες και λιμνόβιες επικράτειες δεν έχουν, παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και με ελάχιστους αντιπροσώπους, αποκλειστικά φύλα ή ομοταξίες, παρουσιάζουν όμως μερικά μικρότερα χαρακτηριστικά συγκροτήματα που λείπουν σε άλλα περιβάλλοντα. Στην κατανομή των ζώων, διαπιστώνονται πολύ παράδοξες ασυνέχειες: παραδείγματος χάριν, από τα 4 είδη ταπίρων που ζουν σήμερα, τα τρία βρίσκονται στην Κεντρική και Νότια Αμερική, ενώ το άλλο ζει στην Ταϊλάνδη, στη Μαλαϊκή χερσόνησο, στη Σουμάτρα και στο Βόρνεο. Οι πρωτεΐδες, οικογένεια των ουροδελών αμφιβίων, συναντώνται μόνο στις ανατολικές περιοχές των ΗΠΑ με ένα γένος και με ένα άλλο στα υπόγεια νερά του Καρστ και της Δαλματίας. Η παλαιοντολογία έχει πράγματι αποδείξει ότι διάφορες ομάδες ζώων, που σήμερα είναι εντοπισμένες σε περιορισμένες περιοχές, ήταν κάποτε εξαπλωμένες σε πολύ ευρύτερες. Σχετικά με την περίπτωση αυτή αναφέρεται η εξαφάνιση των μαρσιποφόρων από την Ασία και την Ευρώπη, όπου, σε πολύ μακρινούς χρόνους, ήταν διαδεδομένα σε εκτεταμένες ζώνες. Αξιοσημείωτο ενδιαφέρον παρουσιάζουν γενικά οι πανίδες των νησιών. Σε μερικά από αυτά διατηρούνται οι μοναδικοί αντιπρόσωποι ομάδων που κάποτε ήταν διαδεδομένες σε ευρύτατες περιοχές, όπως ο σφηνόδους ο στικτός που ζει σήμερα μόνο σε λίγες νησίδες κοντά στη Νέα Ζηλανδία. Σε άλλα νησιά συναντώνται ομάδες πολύ διαφοροποιημένες, με μορφές που δεν μπορούν να εκδηλωθούν φυσιολογικά στις ηπείρους.
* * *ηκλάδος τής βιογεωγραφίας που ασχολείται με τη γεωγραφική, οικολογική κατανομή τών ζώων στη γη.[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. zoogeography < zoo (πρβλ. ζω(ο)- [ΙΙ]*) + -geography (πρβλ. γεωγραφία)].
Dictionary of Greek. 2013.